PES-ENFLASYON SIKIŞMADIKCA DEZENFLASYON YETİŞMEZMİŞ

Enflasyon duymaktan, okumaktan ve konuşmaktan, her hafta markete pazara gidip cebinizdeki para ile daha az mal hizmet alabilir hale gelmekten bunaldınız biliyorum.

İşte enflasyonun bu hale gelmesi durumuna yeni bir tanım getirdim: Pes-Enflasyon.

2021 eylül ayında; “büyüme, istihdam önceliğimiz”, “nas var”, “faiz neden enflasyon sonuçtur” düsturu ile başlattığımız, bazılarının gözlerinin içini parlatan “Yeni Ekonomi Modeli” ile faiz düşürme seferberliği sonucunda, 2022 yılı Ekim ayında yüzde 85’i geçen enflasyon yıl sonunu yüzde 64 ile kapatınca sevinmiştik.

Gerçi dünya ülkeleri arasında 2022 enflasyonumuz(TÜİK verileri) ile; Venezuela, Zimbabwe,Arjantin ve Sudan’ın ardından 5. Ülke olmuştuk ama, 2023 yılında enflasyon düşmeye başlayacak, faiz düşürerek enflasyonu yenen ilk ülke olacaktık.

Büyüdük mü? Yıllık yüzde 5,6.

Her ne kadar enflasyonda gösterdiğimiz başarıyı bu alanda gösterip ilk 5 ülke arasına giremedik ama dünyanın en büyük 19. ekonomisi olduk.

Hissetmediniz mi?

Eğer, ücretli çalışan,işçi, memur ve emekliyseniz hissetmemiş olabilirsiniz. Çünkü gayri milli safi hasıladan (GSYH) aldığınız pay, yüzde 10 kadarcık düşmüş. Yine de aldığınız yüksek maaş zamlarının enflasyonun en önemli sebeplerinden biri olduğunu unutmayınız...

Bu arada heterodoks para politikamız doğrultusunda faizleri düşürürken aldığımız makro ihtiyati tedbirler ile parasal sıkılaştırma da yapmıyor değildik hani...

Merkez Bankası rezervlerimiz azalsa da, Kur Korumalı Mevduat (KKM) desteği ile kur yatay gidiyor, baz etkisi ile de 2023 için daha düşük bir enflasyonu garantiliyorduk.

Sonuç olarak, 6 aydan biraz fazla sürdüyse de, 2023 Haziran sonunda politika faizimiz 8.5, enflasyon oranımız 38 olmuştu. Birinci pes-enflasyon dönemin sonuna mı geliyorduk yoksa?

Süpriz, faizimiz de enflasyonumuz da düşmüştü ama merkez bankası başkanımızı da ekonomiden sorumlu bakanımızı da değiştirmiştik.

Neden?

Ünlü ODTÜ sınav efsanesi gibi, bu soruya “Çünkü...” veya “Neden Olmasın...” diye cevap verip yazıyı da burda sonlandırbilseydik keşke, ama olmaz Sn. Mevlüt Soysal bu hali ile yayınlamaz, o zaman devam.

Çünkü; ekonomiden biraz anlayanlar Temmuz’da enflasyonun tekrar yüzde 48’e yıl sonunda yüzde 70 gibi bir orana ulaşabileceğini, merkez bankası rezervlerinin bu seviyelerde devam edemeceğini, cari açığın kontrol altına alınamayacağını, velhasıl bir ödemeler dengesi krizine doğru koşar adım gittiğimiz görüyorlardı.

Sayın Mehmet Şimşek ikna edilmiş, uluslararası finans kurumlarında başarı ile üst düzey görevler yapmış Hafize Gaye Erkan Merkez Bankasının başına getirilmişti. Kendi deyimleri ile rasyonel politikalara geri dönülmesinden başka bir yol bulunmamaktaydı.

Rasyonel politikalara dönüşün, gözlerimizin içinin parlama döneminden, gözlerimizin ferinin sönüş dönemine geçiş olduğunu, işin içinde olanlar biliyordu ama çoğunluğumuz henüz bunun farkında değildi.

Rasyonel politika demek, faizlerin artması, kredi imkanlarının kıstlanması, daha çok vergi, daha az maaş zammı sonuç olarak da daha az büyümek ve biraz da issizlik demekti.

Buna kısaca para ve mali politikalar yoluyla sıkılaştırma deniyordu.

Aslında rasyonel politikalara dönüşü, kışın evde oturup “homini gırtlak” yedikten sonra alınan kiloları yaz gelmeden vermek için diyete başlamaya ve eziyet çekerek kilo vermeye de benzetebiliriz.

Ya da otobanda son gaz giderken, ileride radar olduğunu öğrenince hız kesmeye de...

Nasıl tanımlarsanız tanımlayın, sıkılaşacağız, yavaşlayacağız demekti sizin anlayacağınız.

Kim mi söylüyor?

Merkez Bankası Başkanımız Hafize Gaye Erkan.

Nerde söylüyor?

2023 4. Çeyreği Enflasyon Raporu sunumunda.

Ne mi söylüyor?

İlk önce neyi söylememiş kendi yorumumu araya sıkıştırayım. Sayın Başkan, son 2 yıldır süper gevşek para politikası uygulamaları, özellikle kamu bankaları üzerinden verilen aşırı düşük faizli kredileri ve bu ortamın yarattığı illüzyon ortamına artık bir daha geri dönemeyeceğimizi söylememiş.

Demiş ki:

“Parasal sıkılaştırma adımlarımızın birikimli etkileri ile enflasyonun ana eğilimini zayıflatmaya devam ederek, dezenflasyonu 2024 yılında tesis etmekte kararlıyız.

Politika faizimizi yüzde 8,5’ten yüzde 35’e yükselttik.

Bu süreçte, faiz artırımlarının tamamlayıcısı olarak miktarsal sıkılaştırma ve seçici kredi politikalarını da devreye aldık. 

Daha önceki politika metinlerimizde de belirttiğimiz üzere, halen, öngördüğümüz dezenflasyon ve istikrar süreçlerinden önceki geçiş dönemini yaşıyoruz. 

Geçiş döneminde, Temmuz Enflasyon Raporu'nda da şeffaf bir şekilde paylaştığımız üzere, enflasyonda geçici bir yükselişe şahit oluyoruz.

Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırmaya devam edeceğiz.”

Kendi anladığımı özetlemeye çalışayım:

Enflasyonla mücadele etmek için faizleri arttırmaktan, yani enflasyonun üzerine çıkarmaktan başka çaremiz yok. Çünkü, yabancı sermaye girişine ihtiyacımız var. Bu nedenden diğer tüm seçenekler tükenmiştir

2024 seçimlerden sonra bu süreç artarak devam edecek, güneşi 2025’te görürüz.

Sıkılaşacağız, yavaşlayacağız, küçüleceğiz (çıktı açığı tahmini), hazırlanın.

Neymiş?

Kul sıkışmayınca Hızır yetişmeşmiş...